Σκουπίδια, τι κάνουμε;

Της Ασπασίας Βασιλάκη,Νηπιαγωγός στο 12ο Νηπιαγωγείο Ηρακλείου (Φορτέτσα)

Η διαχείριση των απορριμμάτων είναι ένα ζήτημα που έχει απασχολήσει σχεδόν κάθε πολίτη και έχει ενταχθεί σε όλες τις πολιτικές ατζέντες διεθνώς, μαζί με την προστασία του περιβάλλοντος. Η απάντηση στο ερώτημα «Τι κάνουμε με τα σκουπίδια» φτάνει αβίαστα στα χείλη μας με μια λέξη: Ανακύκλωση. Είναι, όμως, αυτό που πρέπει να κάνουμε; Μήπως θα έπρεπε να αναζητήσουμε τη λύση πριν τη δημιουργία τους;
Αν πάρουμε για παράδειγμα τις πλαστικές σακούλες που χρησιμοποιούμε, οι έρευνες αποκαλύπτουν δραματικά στοιχεία: στην Ελλάδα καταναλώνονται 11 εκατ. πλαστικές σακούλες την ημέρα, όσο και ο πληθυσμός της χώρας, 300.000 τόνοι πλαστικού το χρόνο, εκ των οποίων οι 60.000 είναι πλαστικό που χρησιμοποιούμε μόνο μια φορά! Με τις πλαστικές σακούλες που καταναλώνονται στη χώρα μας μόνο, θα μπορούσαμε να περιτυλίξουμε τον πλανήτη 60 φορές!

Είναι φανερό ότι το πρόβλημα των σκουπιδιών συνδέεται άρρηκτα με ένα γεγονός: την κατανάλωση. Η ορθολογική κατανάλωση, ωστόσο, οδηγεί σε μείωση των απορριμμάτων. Οι πρακτικές που μπορούν να οδηγήσουν σ’ αυτή την κατεύθυνση είναι απλές, όπως:

• Χρησιμοποιείτε τσάντα πολλαπλών χρήσεων ή υφασμάτινη στα ψώνια σας
• Επιλέγετε συσκευασίες που ανακυκλώνονται
• Επιλέγετε οικονομικές συσκευασίες μεγάλης χωρητικότητας προϊόντος
• Προτιμάτε ανακυκλωμένα προϊόντα ή προϊόντα σε συσκευασία επεξεργασμένη από ανακύκλωση
• Αποφεύγετε προϊόντα σε μεγάλη συσκευασία για ένα μικρό προϊόν (όπως μεγάλα ελκυστικά κουτιά για ένα μικρό παιχνίδι)
• Αποφεύγετε να αγοράζετε κάτι που απλά δεν σας χρειάζεται!

Αν ακολουθήσουμε τις παραπάνω συμβουλές θα διαπιστώσουμε άμεση μείωση των απορριμμάτων μας. Έπειτα απαντάμε στο ζήτημα της διαχείρισης των απορριμμάτων. Η ανακύκλωση είναι μία σημαντική λύση για υλικά που χρειάζονται πολλά χρόνια να λιώσουν στη φύση (όπως πλαστικό, γυαλί, κ.ά.) ή που μπορούν να μολύνουν με τα χημικά τους υγρά ένα μεγάλο τμήμα του εδάφους ή του υδροφόρου ορίζοντα (όπως κάνουν οι μπαταρίες και οι ηλεκτρικές συσκευές). Σήμερα στην Ελλάδα τα σημεία Ανακύκλωσης είναι πλέον σχεδόν παντού με τους λεγόμενους Μπλε κάδους. Επίσης, εταιρείες αναλαμβάνουν τη συλλογή μπαταριών και ηλεκτρικών συσκευών αρκετά εύκολα.
Γνωρίζουν, όμως, οι πολίτες πώς ανακυκλώνουμε σωστά; Ένας απαράβατος κανόνας για τα ανακυκλώσιμα υλικά είναι να είναι καθαρά όταν μπαίνουν στον κάδο. Πρέπει να ξεπλένουμε οτιδήποτε μπαίνει στην ανακύκλωση διαφορετικά αποτελεί σκουπίδι και μετατρέπει και την ανακύκλωση των άλλων σε σκουπίδια. Φυσικά η κατανάλωση νερού που χρειάζεται γι’ αυτή τη διαδικασία είναι -σαν σπατάλη φυσικού πόρου- πολύ περισσότερο συμφέρουσα από την ανάγκη φυσικών πόρων που απαιτούνται για τη δημιουργία του υλικού από το σημείο μηδέν.
Πριν αποφασίσουμε να βάλουμε κάτι στην ανακύκλωση μήπως θα μπορούσαμε να σκεφτούμε την επαναχρησιμοποίησή του;

• Τα γυάλινα βάζα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αποθήκευση άλλων τροφίμων (όπως όσπρια, σπιτικές μαρμελάδες, κ.ά.)
•  Άδειες κονσέρβες μπορούν να γίνουν ευφάνταστες μολυβοθήκες
• Κούτες από παπούτσια μπορούν να μετατραπούν σε κουμπαράδες ή μικρούς αποθηκευτικούς χώρους για ραφτικά, φωτογραφίες, κ.ά  
• Εφημερίδες μπορούν να μετατραπούν σε πρωτότυπα γλυπτά με τη μέθοδο παπιέ- μασέ
• Τυπωμένες ή γραμμένες κόλλες που δεν μας χρειάζονται μπορούν να χρησιμοποιηθούν από την άλλη τους πλευρά για σημειώσεις ή τη λίστα για τα ψώνια μας
• Γυάλινα μπουκάλια μπορούν να μετατραπούν σε ρομαντικά κηροπήγια

Αυτό που χρειάζεται είναι φαντασία και συνείδηση. Με την ορθολογική κατανάλωση και την ανακύκλωση, «τίποτα δεν πάει χαμένο…» σε έναν πλανήτη που δανειστήκαμε από τα παιδιά μας και οφείλουμε να τους τον παραδώσουμε το ίδιο αξιοβίωτο.