Φροντίδα ηλικιωμένων – νέες ανάγκες στην κοινότητα

Γράφει: Παναγιωτάκης Συμεών - Παθολόγος, Γεροντολόγος

Τυπικές Περιπτώσεις

1η. Αγρότης 75 ετών καπνιστής, χωρίς προηγούμενα προβλήματα υγείας χρειάζεται νοσηλεία λόγω αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου (ΑΕΕ). Ο ασθενής εμφάνισε αριστερή ημιπληγία (αδυναμία κίνησης του αριστερού άνω και κάτω άκρου) δυσαρθρία (δυσκολία στη άρθρωση του λόγου) και δυσκολία στην κατάποση. Αφού σταθεροποιήθηκε σύντομα εξέρχεται με ανάγκη για κινησιοθεραπεία και προσωπική φροντίδα. Τα παιδιά του ασθενούς είναι εργαζόμενα και μένουν εκτός Κρήτης ενώ η σύζυγος έχει πεθάνει.

2η. Ανδρας 80 ετών λειτουργικά αυτόνομος πέφτει στο έδαφος και εμφανίζει κάταγμα ισχίου. Χειρουργείται με επιτυχία και εξέρχεται με ανάγκη για προσωπική φροντίδα και φυσιοθεραπείες. Η μοναδική στενή συγγενής του (θυγατέρα) χρειάζεται να λείπει από το σπίτι πολλές ώρες το 24ωρο για λόγους εργασίας

Οι περιπτώσεις αυτές αποτελούν τυπικά παραδείγματα όπου οι ηλικιωμένοι και το περιβάλλον του έρχονται αντιμέτωποι με πρωτόγνωρες καταστάσεις που δύσκολα μπορούν να τις χειριστούν.

Στις επόμενες στήλες θα δώσουμε πληροφορίες  για υπηρεσίες και πόρους που υπάρχουν στην κοινότητα και αποσκοπούν στη ρύθμιση τέτοιων θεμάτων

Ρυθμίσεις για τη διαβίωση

Οι άνθρωποι ζουν σήμερα περισσότερο από παλαιότερα. Η πιθανότητα ένας γονέας ή συγγενής να χρειάζεται περισσότερη φροντίδα από αυτή που μπορούν τα παιδιά του να του προσφέρουν, ιδιαιτέρως όταν αυτά εργάζονται, είναι μεγάλη.

1.  Υποστήριξη στο σπίτι/ τοπική υποστήριξη

Μέχρι τη στιγμή που εμφανίζεται ένα ιατρικό πρόβλημα, το ηλικιωμένο άτομο μπορεί να ζούσε ανεξάρτητο στο σπίτι, αλλά για παράδειγμα τώρα που η μνήμη του αρχίζει να παρουσιάζει κενά και να μην μπορεί να διευθετήσει καθημερινά ζητήματα χρειάζεται ολοένα και περισσότερο τη βοήθεια άλλου προσώπου. Μπορείτε να κανονίσετε να υπάρχει ένα τρίτο άτομο στο σπίτι για βοήθεια πχ μία αποκλειστική νοσηλεύτρια ή ακόμα κι ένα ανειδίκευτο άτομο που μπορεί να παραβρίσκεται και να βοηθά τον ηλικιωμένο σας τις ώρες ή μέρες που εσείς δεν μπορείτε να είστε μαζί του.
Στην πόλη μας λειτουργούν γραφεία ευρέσεως εργασίας για φροντίδα στο σπίτι. Οι εγγεγραμμένοι φροντιστές είναι κυρίως γυναίκες αλλοδαπές που συνήθως αναλαμβάνουν τη φροντίδα του ηλικιωμένου σε 24ώρη βάση, συχνά μάλιστα μένουν με το ηλικιωμένο άτομο στο ίδιο σπίτι και έχουν ένα ρεπό την εβδομάδα.
Τα Κέντρα Ανοιχτής Προστασίας Ηλικιωμένων (ΚΑΠΗ) στα διάφορα διαμερίσματα της πόλης παρέχουν επίσης δωρεάν ψυχαγωγία για τους περιπατητικούς ηλικιωμένους, Προσφέρουν επίσης διάφορα άλλα κοινωνικά προγράμματα όπως φυσικοθεραπεία, περιοδική μέτρηση της αρτηριακής πίεσης, εμβολιασμούς, συνταγογράφηση και εργασιοθεραπεία. Στην πόλη του Ηρακλείου λειτουργούν εφτά ΚΑΠΗ  στην περιοχή του Μασταμπά, Θερίσσου, Πόρου, Φορτέτσας, Αγ Δημητρίου και Αγ Τριάδας στο κέντρο της πόλης, Φορτέτσας και Κατσαμπά και δύο παραρτήματα στον Τάλω και τα Δειλινά. Πληροφορίες για τα ΚΑΠΗ αυτά μπορεί να πάρει κανείς από την κεντρική Γραμματεία τους στο τηλ. 2810-333447 καθώς και από τα κατά τόπους ΚΑΠΗ.
Η «Βοήθεια στο Σπίτι» είναι ένα πρόγραμμα,  που προσφέρει δωρεάν βοήθεια σε ηλικιωμένα άτομα που είναι δεσμευμένα στο σπίτι. Τα μέλη του συνεργείου «Βοήθεια στο Σπίτι» είναι συνήθως μία κοινωνική λειτουργός, ένας νοσηλευτής και μία οικογενειακή βοηθός, σπανιότερα κι ένας γιατρός και ένας φυφιοθεραπευτής, που πραγματοποιούν κατ’ οίκον περιοδικές επισκέψεις  και προσφέρουν κυρίως ιατροφαρμακευτική βοήθεια, συμβουλές και ψυχολογική στήριξη στους ηλικιωμένους. Μπορεί να μεσολαβήσουν για την εξασφάλιση κάποιου επιδόματος ή και φαγητού από το συσσίτιο της ενορίας καθώς και για προγραμματισμό ραντεβού για επίσκεψη σε εξωτερικό ιατρείο του νοσοκομείου, διευθέτηση και αγορά μέσων υποβοήθησης για τη βάδιση και για άλλες καθημερινές δραστηριότητες (πχ μπάνιο, τουαλέτα). Πολύ σημαντικός στο πρόγραμμα είναι ο εθελοντισμός. Άνθρωποι ιδιώτες αλλά και επαγγελματίες υγείας που θέλουν να βοηθήσουν είναι ιδιαίτερα ευπρόσδεκτοι μπορούν να επικοινωνούν στα παραπάνω τηλέφωνα (πρωϊνές και μεσημεριανές ώρες). Το πρόγραμμα «Βοήθεια στο σπίτι» καλύπτει με εφτά γραφεία του την πόλη του Ηρακλείου αλλά και πολλούς από τους καποδιστριακούς δήμους του νομού. Επιχορηγείται κυρίως από το κοινοτικό πλαίσο στήριξης της ΕΟΚ και από εθνικούς πόρους. Το τηλ. του Γραφείου του Προγράμματος «Βοήθεια στο σπίτι» για το κέντρο του Ηρακλείου και την περιοχή Μασταμπά και Ατσαλένιου είναι το 2810- 333448, στον Τάλω για την περιοχή της Θερίσσου, Δειλινών, Καμινίων, Δαφνών, Βουτών και Σταυρακίων το 2810-255828, τον Πόρο το 2810-229420, τη Φορτέτσα, Μεσαμπελιές, Μαραθίτη και Κνωσσό το 2810-322712, τον Κατσαμπά, Αγ Αικατερίνη και Αγ Γιάννη το 2810-229615 και την περιοχή της Αγ Τριάδας το 2810-342367. Λειτουργεί επίσης Γραφείο στο Γάζι, Αρχάνες (2810-752707), Κρουσώνα (2810-711295) και Δ. Καζαντζάκη (2810-743464).
Συσσίτια παρέχονται σε τρεις συνοικίες στην πόλη μας με πρωτοβουλία των αντίστοιχων ενοριακών ναών του Αγ. Μηνά, της Αγ. Σοφίας και της Αγ. Τριάδας για τους άπορους ενορίτες, στην πλειοψηφία τους ηλικιωμένοι. Σε μερικά από τα συσσίτια σε συνεργασία με τη «Βοήθεια στο σπίτι» επιτυγχάνεται σίτιση και άπορων ηλικιωμένων που είναι δεσμευμένοι στο σπίτι.

2. Υποστήριξη εκτός σπιτιού- Μονάδες Φροντίδας Ηλικιωμένων
Εάν διαπιστώσετε ότι δεν μπορείτε να τους εξασφαλίσετε τη φροντίδα ή την ασφάλεια που χρειάζονται στο σπίτι χπεάζεται να γίνουν τα εξής.

 Αρχικά πρέπει να εξεταστεί η κατάσταση υγείας του ηλικιωμένου και προσδιοριστούν με τη βοήθεια γιατρού οι πιθανές μελλοντικές του ανάγκες. Μερικά ιδρύματα εκτός από διαβίωση παρέχουν και νοσηλευτική φροντίδα. Άλλα πάλι προϋποθέτουν αυτονομία και καλή λειτουργικότητα του ηλικιωμένου. Καλό είναι να σκεφτείτε τις ρυθμίσεις της διαβίωσης αρκετό καιρό πριν αυτές χρειαστούν, έτσι ώστε το ηλικιωμένο άτομο να μπορεί να συμμετέχει στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Εάν ο άνθρωπος που αγαπάτε δεν είναι πολύ άρρωστος ή δε χρειάζεται ολοήμερη νοσηλευτική φροντίδα, πιθανά να μη χρειάζεται να αντιμετωπίσετε την προοπτική της στέγασης σε οίκο ευγηρίας.
Επικοινωνήστε με τη Διεύθυνση Κοινωνικής Πρόνοιας στο τηλ. 2810-289350 για να μάθετε τις ακριβείς επιλογές που έχετε από πλευράς ιδρυμάτων ή για να διευκρινίσετε αν το ίδρυμα που σας ενδιαφέρει  έχει άδεια λειτουργίας. Μπορείτε επίσης να επισκεφτείτε απροειδοποίητα  τη μονάδα που σας ενδιαφέρει ώστε να αποκτήσετε προσωπική εμπειρία του χώρου και του επιπέδου παροχής φροντίδας. Είναι οι ένοικοι καθαροί και περιποιημένοι; Είναι καθαρή η τραπεζαρία και η κουζίνα; Τα γεύματα έχουν ελκυστική εμφάνιση και σωστή ποσότητα; Ζητήστε να δείτε ένα μηνιαίο ημερολόγιο δραστηριοτήτων. Μπορείτε επίσης να μιλήσετε με τον υπεύθυνο της μονάδας, να ρωτήσετε τι υπηρεσίες παρέχονται, εάν είναι εξασφαλισμένη η τακτική και η επείγουσα ιατρική βοήθεια, εάν παρέχουν υπηρεσίες φυσικοθεραπείας και αποκατάστασης. Ρωτήστε αν φιλοξενούνται κι άλλα άτομα με ανάλογα προβλήματα, πχ άτομα με άνοια και ζητήστε να επισκεφτείτε το χώρο που διαμένουν.  Μπορείτε τέλος να ζητήσετε μια λίστα από πράγματα που δεν καλύπτονται από τη διαμονή και το πάγιο κόστος, όπως για παράδειγμα πάνες και χαρτοβάμβακα.     
Στο νομό και την πόλη μας λειτουργεί μικρός αριθμών ξενώνων φιλοξενίας με μικρή δυναμικότητα παροχής κλινών, που δεν επαρκεί για να καλύψει τις ανάγκες.
Κέντρα Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων (ΚΗΦΗ) με δραστηριότητα αντίστοιχης των παιδικών σταθμών που φιλοξενούν και φροντίζουν ηλικωμένους στη διάρκεια μέρους της ημέρας λειτουργούν σε περιορισμένη κλίμακα στο νομό Ηρακλείου. ΚΗΦΗ λειτουργούν ένα στο Δήμο Ηρακλείου, ένα στο Δήμο Γαζίου, ένα στο Δήμο Καζαντζάκη, στο Δήμο Χερσονήσσου, Αρκαλοχωρίου και Βιάννου. Πληροφορίες για τα κέντρα αυτά μπορείτε επίσης να πάρετε από τη Διεύθυνση Κοινωνικής Πρόνοιας στο τηλ. 2810-289350 

Ανάγκες μετά την έξοδο ηλικιωμένου από το νοσοκομείο

Εάν φροντίζετε κάποιον που φεύγει από το νοσοκομείο, μπορείτε να πάρετε πληροφορίες για υπηρεσίες υγείας, στρώματα και υλικά περιποίησης κατακλίσεων από το υγειονομικό προσωπικό και την κοινωνική υπηρεσία του νοσοκομείου. Κατά περίπτωση, ένα μέρος των δαπανών αυτών καλύπτονται από τον ασφαλιστικό φορέα του αρρώστου, με τις κατάλληλες βεβαιώσεις και πιστοποιητικά από τους θεράποντες γιατρούς.
Ο εργοθεραπευτής βοηθάει τους ασθενείς με δύσκαμπτες αρθρώσεις ή αδύναμα άνω και κάτω άκρα να ανακτήσουν τον έλεγχο των μυών τους και το συντονισμό τους. Διδάσκουν επίσης σε ένα άτομο που αναρρώνει πως να είναι πιο ανεξάρτητο. Τροποποιούν με κατάλληλες παρεμβάσεις το χώρο που ζει τοποθετώντας πχ φωτισμό, κουπαστές στις σκάλες, τους διαδρόμους και το μπάνιο.
Ο λογοθεραπευτής συμβάλλει στην αποκατάσταση του λόγου ή της κατάποσης π.χ. μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο ή άλλη πάθηση. Επιτυγχάνεται έτσι καλύτερη θρέψη του και κατ’ επέκταση σωματική, ψυχική υγεία και ανεξαρτησία του πάσχοντος,
Ο φυσικοθεραπευτής βοηθά στη βελτίωση της κινητικότητας, της μυϊκής  ισχύος και της ευκαμψίας μετά από τραυματισμό ή αρρώστια.
Ο διαιτολόγος καταρτίζει την κατάλληλη δίαιτα για έναν ηλικιωμένο με βάση τα υποκείμενα νοσήματά του, πχ σακχαρώδη διαβήτη, καρδιακή ανεπάρκεια, άνοια,  και τις τρέχουσες ανάγκες του σε ενέργεια, πχ αποθεραπεία μετά από μία λοίμωξη ή ένα σοβαρό χειρουργείο. Φροντίζει ώστε το ηλικιωμένο άτομο να την κατανοήσει και να μάθει να ετοιμάζει το φαγητό του σύμφωνα με αυτή.
Ειδικοί της γηριατρικής. Ο ειδικός της γηριατρικής διαθέτει εμπειρία στην βασική κλινική προσέγγιση του ηλικιωμένου, σε ειδικά γηριατρικά προβλήματα (π.χ. άνοια, πτώσεις στο έδαφος), στην αντιμετώπιση των σωματικών, συναισθηματικών και κοινωνικών αναγκών του. Σκοπός είναι η αντιμετώπιση της ασθένειας αλλά και η διατήρηση και η βελτίωση της λειτουργικότητας του ασθενούς δηλ της ικανότητας να φροντίζει τον εαυτό του.
Οι περισσότεροι ηλικιωμένοι παρακολουθούνται από παθολόγο ή οικογενειακό γιατρό. Εντούτοις οι ηλικιωμένοι με πολλαπλά ιατρικά προβλήματα που επηρεάζουν την ικανότητά τους να εκτελούν τις καθημερινές δραστηριότητες, μπορεί να ωφεληθούν από τη συνεργασία του ιατρού τους με τον ειδικό στη γηριατρική.
Γηριατρικό ιατρείο. Στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ηρακλείου λειτουργεί γηριατρικό ιατρείο (τηλ για ραντεβού 542107-109). Ο ειδικός της γηριατρικής υποβάλλει τον ηλικιωμένο σε ειδικές δοκιμασίες με τις οποίες ελέγχει τη διανοητική και σωματική του λειτουργία. Ζητάει από τον ασθενή να εκτελέσει συγκεκριμένες κινήσεις όπως να σηκωθεί όρθιος από την καρέκλα, να περπατήσει, να στρίψει, να σκύψει, να διαβάσει την ετικέτα ενός φαρμάκου. Του ζητά να κάνει διαδοχικές αφαιρέσεις του 7 ξεκινώντας από το 100, να απομνημονεύσει τρείς λέξεις και να τις θυμηθεί αργότερα, να ρωτήσει ποιός είναι ο πρόεδρος της δημοκρατίας και πότε έγινε ο δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος. Με τον τρόπο αυτό διαγιγνώσκει τα πρώτα σημεία άνοιας. Επίσης ρωτάει για τη διαρρύθμιση της οικίας του ηλικιωμένου, πιθανές πτώσεις του, διατροφικές του συνήθειες, πιθανή ακράτεια, καθημερινές του δραστηριότητες και τα συστήματα κοινωνικής υποστήριξης. Ενδιαφέρεται να κατανοήσει τις διάφορες απόψεις της ζωής του ατόμου, έτσι ώστε να μπορεί να γίνει ακριβής αξιολόγηση της υγείας και τη δυνατότητα υλοποίησης των συστάσεων που θα δοθούν για συνεχή περίθαλψη.

Συνηθισμένα Προβλήματα Ψυχικής Υγείας

Κατάθλιψη, άγχος και άνοια είναι συνηθισμένα προβλήματα ψυχικής υγείας σε ηλικιωμένους.
Κατάθλιψη. Πολλά άτομα έχουν μια προσωρινή διάθεση κατάθλιψης όπως μετά από περίοδο φυσιολογικής στεναχώριας π.χ. μετά από κάποια απώλεια  αγαπημένου προσώπου. Οι περισσότεροι άνθρωποι ανακάμπτουν μέσα σε μερικές μέρες ή εβδομάδες, χωρίς σοβαρή διαταραχή της καθημερινής τους ζωής, σε άλλους τα συμπτώματα επιμένουν και γίνονται βασανιστικά. Το ποσοστό των ηλικιωμένων με κατάθλιψη στην κοινότητα υπολογίζεται μέχρι και στο 10-15% του πληθυσμού των ηλικιωμένων. Στις περιπτώσεις αυτές η κατάθλιψη θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως ασθένεια. Συμπτώματα όπως η έλλειψη ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που παλαιότερα διασκέδαζαν τον ηλικιωμένο, θλίψη και μελαγχολία  χωρίς εμφανές αίτιο, κούραση και ληθαργική κατάσταση, αλλαγή της όρεξης και του σωματικού βάρους, αϋπνία, ή αλλαγή στις συνήθειες του ύπνου, αισθήματα απόγνωσης, ενοχής και αναξιότητας, έλλειψη συγκέντρωσης ή σύγχυση σκέψης, αύξηση της κατανάλωσης αλκοόλ, καπνού, ναρκωτικών ουσιών και συζητήσεις για αυτοκτονία ή θάνατο είναι ενδεικτικά κατάθλιψης. Οι συγγενείς πρέπει να ζητήσουν βοήθεια από ειδικό
Άγχος. Περίπου 5% των ηλικιωμένων υποφέρουν από μία πάθηση γνωστή ως «γενικευμένη αγχώδης διαταραχή». Τα άτομα που έχουν άγχος ανησυχούν για αρκετά πράγματα εύκολα και συνήθως έχουν κάποια συμπτώματα, όπως ανησυχία, τρεμούλα, ναυτία, κρυάδες και εξάψεις, ζάλη, δύσπνοια ή συχνουρία.Το άγχος μπορεί να αποτελεί σημείο κατάθλιψης ή άνοιας, γι’ αυτό είναι καλύτερο να ενθαρρύνετε κάποιον με άγχος να συζητήσει με το γιατρό του για τα συμπτώματα αυτά. Η αντιμετώπιση περιλαμβάνει συμβουλευτική, οικογενειακή υποστήριξη ή εκμάθηση τεχνικών χαλάρωσης και καθησυχασμού του ασθενή. Η φαρμακευτική αγωγή δε συνιστάται εύκολα λόγω των ανεπιθύμητων παρενεργειών, εκτός αν το άτομο έχει σοβαρό άγχος.
Άνοια.  Άνοια παρουσιάζει το 10% των ηλικιωμένων 65 ετών και άνω και το 50% των ηλικιωμένων ηλικίας 85 ετών και άνω. Τα συμπτώματα της άνοιας περιλαμβάνουν απώλεια της μνήμης, σύγχυση, αποπροσανατολισμό, παραληρητικές ιδέες, αλλαγές στην προσωπικότητα και δυσκολίες στην ομιλία, στην πραγματοποίηση λογαριασμών και στις καθημερινές συναλλαγές με τρίτους ή από το τηλέφωνο. Αν ένα αγαπημένο άτομο αρχίσει μπερδεύεται όλο και περισσότερο ή ξεχνάει, πρέπει να εξεταστεί από γιατρό. Η νόσος Alzheimer είναι ένας τύπος άνοιας. Η νόσος Alzheimer και οι άλλες μορφές άνοιας είναι ιδιαίτερα δύσκολο να γίνουν αποδεκτές τόσο από τα άτομα που πάσχουν όσο και από τα μέλη της οικογένειας.

Σχεδιάζοντας για το μέλλον

Οι άνθρωποι με άνοια δε βελτιώνονται. Οι περισσότεροι μάλιστα, ιδιαιτέρως εκείνοι με νόσο  Alzheimer, επιδεινώνονται πολύ γρήγορα μέσα σε λίγα χρόνια σε βαθμό που να μην μπορούν τελικά να πάρουν αποφάσεις μόνοι τους. Είναι επομένως σκόπιμο και συνετό να γίνεται εγκαίρως ένας σχεδιασμός για το μελλον. Οργανώστε τα σημαντικά έγγραφα (τραπεζικούς λογαριασμούς, πιστοποιητικά καταθέσεων, πιστωτικές κάρτες, χρέη και οφειλές, τυχόν υποθήκες, διαθήκες) και σκεφτείτε για μελλοντικούς ιατρικούς και υγειονομικούς διακανονισμούς που πρέπει να οργανωθούν και να πληρωθούν. Όλα αυτά είναι σημαντικό να πραγματοποιηθούν όταν το ηλικιωμένο άτομο είναι ακόμα σε θέση να αποφασίζει υπεύθυνα, δηλώνει προκαταβολικά τις επιθυμίες του και μπορεί μάλιστα να ορίσει κάποιον δικό του άνθρωπο ο οποίος θα παίρνει τις αποφάσεις για τη θεραπεία του, όταν ο ίδιος δε θα είναι πια σε θέση.
Τέλος εάν ένα μέλος της οικογένειας σας χρειαστεί μακροχρόνια φροντίδα σοφότερο είναι να είναι κανείς προσεκτικός σε θέματα υποσχέσεων. Οι υποσχέσεις δεν μπορούν πάντοτε να τηρηθούν και στην περίπτωση αυτή πιθανά δημιουργηθούν απογοητεύσεις και δυσαρέσκεια. Πρέπει να εργαζόμαστε μαζί με την οικογένειά μας και να καταστρώνουμε σχέδιο παροχής φροντίδας που θα λαμβάνει υπόψην τις ανάγκες του ηλικιωμένου μας αλλα και τις δυνατότητες εκείνων που τον φροντίζουν.

Από πλευράς πολιτείας σκόπιμη είναι η συστηματική προσέγγιση των προβλημάτων των ηλικιωμένων και των συγγενών τους με πρωταρχικό στόχο την αυτονομία και των μεν και των δε στο φυσικό τους περιβάλλον. Απλά μέτρα συχνά είναι πολύ σημαντικά. Η συμβουλευτική ώστε η οικία να είναι λειτουργική, προσαρμοσμένη στις δυνατότητες και απαιτήσεις του ηλικιωμένου, καθώς και η επίβλεψη για την υλοποίηση των συμβουλών είναι καθοριστική για την αποφυγή ατυχημάτων και κατ’ επέκταση νοσηλειών και αναπηριών. Η δημιουργία  κέντρων αποκατάστασης (μετά την έξοδο από τον νοσοκομείο – μακριά από ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις) που θα διαθέτουν υπηρεσίες εργασιοθεραπείας, φυσιοθεραπείας, λογοθεραπείας θα συμβάλλει στην αποκατάσταση αναπηριών και στην επαναφορά του ηλικιωμένου και του περιβάλλοντός του στους πρότερους ρυθμούς ζωής. Η υποστήριξη, συναισθηματική και υλική, των συγγενών που έχουν τη διάθεση να αναλάβουν στη δική τους οικία τη φροντίδα του ηλικιωμένου είναι απαραίτητη. Για τα άτομα που είναι αδύνατη η φροντίδα τους από συγγενείς χρειάζονται περισσότερα ιδρύματα φιλοξενίας ηλικιωμένων σύμφωνα με τα παγκόσμια πρότυπα  και προδιαγραφές. Αυτά μπορεί να έχουν τη μορφή είτε Μονάδων Φροντίδας Ηλικιωμένων, είτε Κέντρα Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων ανάλογης λειτουργία με αυτή των παιδικών σταθμών. Τα τελευταία θα απασχολούν τους ηλικωμένους στη διάρκεια ενός μεγάλου μέρους της ημέρας και η διακίνηση από και προς αυτά θα γίνεται με υπηρεσιακά λεωφορεία.